महाराष्ट्रातील वाचकांना येणार अनुभवांच्या पुर्नप्रत्याची प्रचिती;डॉ. नीलम गोऱ्हे

नागपूर,ता.१६ डिसेंबर २०२४: नागपूरात महाराष्ट्र विधी मंडळाचे हिवाळी अधिवेशन म्हणजे राजकारण्यांचा पुर्नजन्मच असल्याचे मत विधान परिषदेच्या उपसभापती डॉ.नीलम गो-हे यांनी व्यक्त केले.नागपूरातील हिवाळी अधिवेशनाची नागपूर,विदर्भातील जनता,आम्ही राजकारणी,पत्रकार हे अक्षरश: वाट बघत असतात त्यामुळे जबाबदारीची जाणीव ही वाढते.‘वरिष्ठ सभागृहाची आवश्‍यकता आणि महत्व’हे जे पहिले पुस्तक राष्ट्रपती द्रोपदी मुर्मु यांच्या हस्ते ३ सप्टेंबर २०२४ रोजी मध्यवर्ती सभागृह,विधान भवन,मुंबई येथे प्रसिद्ध झाले त्यावर पत्रकारांनी खूप परिश्रम घेतले,एकूण चार ग्रंथा नंतर आता हे पाचवे पुस्तक ‘नागपूर येथील हिवाळी अधिवेशने:विधान परिषदेतील ऐतिहासिक पाऊलखुणा’ही मध्यवर्ती संकल्पना ठेऊन ग्रंथ प्रसिद्ध करण्याचा मानस असल्याचे मत डॉ.नीलम गो-हे यांनी व्यक्त केले.हा ग्रंथ म्हणजे हिवाळी अधिवेशनादरम्यान विधान परिषदेत घडलेल्या अनेक घटना तसेच परिसरातील आठवणींना उजाळा असून, महाराष्ट्रातील वाचकांना त्या सर्व अनुभवांच्या पुर्नप्रत्याची प्रचिती असणार आहे.

नागपूरातील विधान भवनातील त्यांच्या कक्षावरील राष्ट्रकुल संसदीय मंडळ सभागृहात पार पडलेल्या  डॉ. नीलम गोऱ्हे यांच्या अध्यक्षतेखाली ज्येष्ठ पत्रकारांच्या बैठकीत त्यांनी वरील मत व्यक्त केले.याप्रसंगी ग्रंथ निर्मितीसाठी संपादकीय मंडळ देखील गठित करण्यात आले.

विधी मंडळाशी संबंधित जी चार ग्रंथे प्रसिद्ध होणार  आहेत त्यात शंभर भाषणे,विधेयकावरील चर्चा इत्यादी पैलू आले असून नागपूरातील हिवाळी अधिवशेनासंबंधी ग्रंथात वेगळे पैलू अपेक्षीत असल्याचे नीलम गो-हे म्हणाल्या.केंद्रिय मंत्री नितीन गडकरी यांची विधान परिषदेतील भाषणे हे ऐतिहासिक दस्तावेज असल्याचे वाटत असल्यास ती देखील प्रसिद्ध करता येईल.हा पाचवा ग्रंथ सर्वस्वी पत्रकारांशी संबंधित असल्याचे त्यांनी सांगितले.यात किस्से,विनोद आणि घटना यांना परिपूर्ण वाव आहे.विदर्भातील शेतकरी,संत्र्याला भाव,कापूस,तूर डाळ,सोयाबिन या विषयांवर वर्षानुवर्ष हिवाळी अधिवेशनात चर्चा घडल्या.मी आणि संजय राठोड ट्रॅक्टर घेऊन हिवाळी अधिवेशनात शिरण्याचा प्रयत्न केला होता,अशी गंमत त्यांनी सांगितली.

पत्रकारांनी येत्या चार महिन्यात या आठवणी शब्दबद्ध करुन संपादक मंडळाकडे द्यावा,यातील दोन महिने ग्रंथाच्या छपाईसाठीच लागेल.पुढील वर्षी ऑगस्टमध्ये हा ग्रंथ मुंबई किवा नागपूरात प्रकाशित करता येईल.अनेक ज्येष्ठ पत्रकार व निवृत्त संपादक यांना वयोमानामुळे लिखाण करणे आता शक्य नसेल तर त्यांनी तरुण पत्रकार हाताशी धरुन लेख पाठवावे,असा मोलाचा सल्ला देखील त्यांनी दिला.सर्वस्वी मराठी भाषेत असलेल्या या ग्रंथात चार ते पाच लेख हे हिंदी मध्येही प्रसिद्ध करता येईल.नागपूरातील हिवाळी अधिवेशनाच्या अनुभवावर आधारित हा ग्रंथ पुढील पिढीसाठी,राज्यशास्त्र,समाजशास्त्र इत्यादी विषयांच्या विद्यार्थ्यांसाठी प्रेरणादायी राहील,अशी या ग्रंथाची महत्ता गो-हे यांनी सांगितली.इतकंच नव्हे तर सभागृहातच नव्हे तर सभागृहा बाहेर परिसरात, एखाद्या घटनेबाबत लोक काय बोलले?हे देखील अधोरेखित करता येईल.

दैनिक लोकमतचे विदर्भ संपादक श्रीमंत माने यांनी,प्रा.बी.टी.देशमुख यांच्याकडे ग्रंथासाठी अमूल्य अशी अनुभवसंपदा असल्याचे सूचवले.अमरावतीला त्यांच्याशी संपर्क केल्यास तो बहूमाेल,अनुभवी ठेवा ग्रंथात समाविष्ट करता येईल,असा सल्ला माने यांनी दिला.हिवाळी अधिवेशनात सर्वात प्रदीर्घ आणि तेवढीच गंभीर चर्चा ही विदर्भाच्या अनुशेषावर झाली आहे,यावर देखील बहूमोल प्रकरणे ग्रंथात समाविष्ट करता येईल.विदर्भाच्या विकासात हिवाळी अधिवेशनात घडलेल्या चर्चेतून काय साध्य झाले,अनुशेषाच्या अनुषंगाने विदर्भात काय काम झाले?याचा देखील समावेश ग्रंथात करता येईल,असे मत माने यांनी व्यक्त केले.

२००२ साली तत्कालीन विधान परिषदेचे भाजपचे आमदार नितीन गडकरी व काँग्रेसचे आमदार रणजित देशमुख यांनी ‘अनुशेषन र्निमूलन फंड’ देखील सुरु केला असल्याची आठवण त्यांनी करुन दिली.आमदार हांडे हे महात्मा फूले यांच्या अवमानना प्रकरणामुळे सभागृहातच रडले होते.सभागृहात चर्चा घडत असल्या तरी त्याचे पडसाद बाहेर पडत असतात.गोपीनाथ मुंडे हे गोवारी हत्याकांड घडले त्यावेळी आम्हा पत्रकारांकडे आले व त्यांच्यासोबत चलण्यास सांगितले.तिथे गेल्यावर त्या भीषण घटनेचे गांर्भीय लक्षात आले,वेळेवर आणि सोबत गेल्यामुळे हा अनुभव घेता आला.परिणामी,नागपूरातील हिवाळी अधिवेशनातील विधेयके व अधिवेशन काळात घडलेल्या घटना असे दोन भाग केल्यास ग्रंथ आणखी चांगला होईल,असे मत माने यांनी व्यक्त केले.

दैनिक सकाळचे निवृत्त निवासी संपादक भुपेंद्र गणवीर यांनी विधान परिषदेवर कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांचे मोर्चे धडक देत असत. भव्य मोर्चे येत. त्यांची चर्चा होत होती. कापूस ते कापड, सहकार, कापूस खरेदी हमीभाव आदी प्रश्न गाजत होते. विदर्भातील अनुशेष, सिंचनाचे प्रश्नांवर वादळी चर्चा होत. मुंबईतून शिवसेनेचे आमदार विधान परिषदेवर निवडून येत. त्यात मुंबईच्या प्रश्नांवर विधान परिषद गाजविणारे तीन आमदार चर्चित होते. त्यात प्रमोद नवलकर यांचा प्रामुख्याने उल्लेख करावा लागेल,असे त्यांनी सांगितले.

माजी संपादक शैलेश पांडे यांनी,ग्रंथातील रटाळपणा व घटनांची पुनरावृत्ती टाळाणे गरजेचे असल्याचे सांगितले.नागपूरातील हिवाळी अधिवेशनाला प्रदीर्घ असा इतिहास आहे.त्यात अधिवेशनाचे वार्तांकन करणा-या अनेक पत्रकारांना ४०-४० वर्षांचा पत्रकारितेचा अनुभव आहे.या पत्रकारांचे वैयक्तिक अनुभव हे देखील ग्रंथात समाविष्ट झाल्यास ग्रंथ अधिक रोचक बनेल.पत्रकारांनी सांगावे ते विधान परिषदेचे वार्तांकन कसे शिकले,कसे शिकत गेले,तारांकित,अतारांकित प्रश्‍नांमध्ये सुरवातीच्या काळात त्यांचा कसा गोंधळ उडाला,या आठवणींमुळे ग्रंथाला एक विलक्षण किंबहून असाधारण स्वरुप प्राप्त होईल,असा सल्ला पांडे यांनी दिला.वैयक्तिक आठवणींची गुंफण केल्याने ग्रंथ अधिक वाचनीय आणि संग्रहणीय होईल.

ज्येष्ठ पत्रकार व नागपूर प्रेस क्लबचे अध्यक्ष प्रदीप मैत्र यांनी हिवाळी अधिवेशनादरम्यान दिंड्या,आंदोलने,मोर्चे यावर देखील प्रकरण असावे,असा सल्ला दिला. हे शेतक-यांच्या प्रश्‍नावर विधान भवनात चक्क बैलगाड्या घेऊन आले,याचा दूरवर

(छायाचित्र : दैनिक सकाळचे निवृत्त निवासी संपादक भूपेंद्र गणवीर यांना ग्रंथाची प्रत देताना उपसभापती डॉ.नीलम गो-हे)

‘नागपूर येथील हिवाळी अधिवेशने – विधानपरिषदेतील ऐतिहासिक पाऊलखुणा’ या ग्रंथाच्या परिपूर्ण निर्मितीसाठी संपादकीय मंडळ निश्चित करण्याचा सर्वांच्या वतीने निर्णय घेण्यात आला. त्यानुसार ज्येष्ठ पत्रकार सुधीर पाठक यांच्या अध्यक्षतेखाली संपादकीय मंडळ बैठकीत जाहीर करण्यात आले. यात कार्याध्यक्ष प्रदीप मैत्र, सदस्य म्हणून श्रीपाद अपराजित, श्रीमंत माने, गजानन निमदेव, रमेश कुलकर्णी, शैलेश पांडे, भुपेंद्र गणवीर, महेश उपदेव, प्रभाकर दुपारे, मनिष सोनी, आनंद निर्वाण, विकास वैद्य, नागपूर – अमरावती विभागाचे माहिती संचालक डॉ. गणेश मुळे, समन्वय संपादक निलेश मदाने यांचा समावेश आहे.